Boży Grób (Jerozolima) – remonty w latach 2016 i 2022

Bazylika Bożego Grobu została zbudowana w IV w., krótko po przybyciu św. Heleny, matki Konstantyna Wielkiego, do Ziemi Świętej w 326 roku. Uroczyste otwarcie świątyni miało miejsce w 335 roku. Poprzedzona przez propileje, była włączona w kolumnadę Cardo Maximus – głównej ulicy miasta Aelia Capitolina (ówczesna nazwa Jerozolimy).

W konstrukcji pięcionawowej bazyliki kalwaria stała na wolnym powietrzu, osłonięta jedynie złotym cyborium na wypadek deszczu. Niestety, ta wspaniała świątynia została zniszczone już w 614 roku przez Persów. Szkody te jednak nie były aż tak wielkie jak te, które spowodował w 1009 roku kalif Al-Hakim. Doprowadziło to do zasadniczej rekonstrukcji świątyni, zakończonej przez cesarza Konstantyna Monomacha w 1048 roku. W zasadzie obecny kształt bazyliki Bożego Grobu pochodzi z okresu krzyżowców, którzy w XII wieku dokonali ostatniej przebudowy tego sakralnego obiektu. Później były prowadzone jedynie remonty, które jednak nie zmieniały struktury świątyni. Pierwszy remont był przeprowadzony przez franciszkanów w 1555, gdy gwardianem „Góry Syjon” był o. Bonifacy z Raguzy, a drugi w 1719, kiedy dobudowano całą kopułę bazyliki. Po pożarze w 1808 pozwolenie na odbudowę otrzymali tylko mnisi greccy. Niestety, prace te nie były dobrze wykonane i już w 1868 roku konieczny był kolejny remont, który został przeprowadzony przez Maussa.

Remonty w Bożym Grobie to rzeczywistość bardzo skomplikowana, gdyż bazylika Bożego Grobu nie jest wyłączną własnością jednej wspólnoty chrześcijańskiej, ale współzarządzają nią przedstawiciele kilku wyznań: Prawosławnego Patriarchatu Jerozolimy, Kościoła katolickiego reprezentowanego przez Zakon Braci Mniejszych (franciszkanie) i Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego. Ponadto w największe święta z bazyliki korzystają też duchowni i wierni Kościołów syryjskiego i etiopskiego, a Kościół koptyjski ma prawa tylko do kilku pomieszczeń, a w wybrane dni jego wspólnota może sprawować liturgię we własnej kaplicy znajdującej się na tyłach kaplicy Grobu.

Prawo, które reguluje porządek wewnątrz bazyliki to Status Quo, które zostało nadane przez władze tureckie w 1852 roku. Jednakże, odnosiło się ono do stanu posiadania i porządku liturgicznego ustalonego w dekrecie wydanym przez sułtana w 1757 roku.

Zdjęcie: Jakub Waszkowiak

W nawiązaniu do remontów, pod koniec roku 2016 nastąpił przełom. Otóż po kilkuset latach, kaplica Bożego Grobu (edykula) została na nowo rozmontowana. Ostatnie tego typu „otwarcie” miało miejsce podczas remontu w 1555 roku, gdyż w trakcie renowacji w 1719 i po pożarze w 1808 roku, edykula nie została całkowicie rozebrana. Remont był konieczny, ponieważ po trzęsieniu ziemi w 1927 roku kaplica (edykula) Bożego Grobu została naruszona. „Tymczasowo” spięto ją metalowymi klamrami (zdjęcie poniżej), gdyż nawet lekkie wstrząsy mogłyby doprowadzić do jej całkowitego zniszczenia.

Po wejściu do komory grobowej i zdjęciu zewnętrznej płyty, znaleziono w środku inną pękniętą płytę najprawdopodobniej z okresu krzyżowców, a pod nią oryginalną półkę skalną, na której było złożone ciało Jezusa (zdjęcie poniżej). Z groty w której był pochowany Jezus, od strony południowej, pozostała resztka groty – ściana o wysokości 2 metrów, od strony północnej 90 centymetrów. Reszta została zniszczona. Po remoncie zostało wstawione małe okienko (zdjęcie po lewej) wewnątrz Bożego Grobu, przez które widać oryginalną skałę groty.

W 2022 rozpoczęły się remonty posadzki Bożego Grobu. Chodź ostatni raz była ona odnowiona w XIX w. to jej niektóre kamienie są z okresu znacznie starszego. Archeolodzy twierdzą, że mogą pochodzić nawet z czasów pierwszej bazyliki, czyli z IV w. Jednym z ciekawszych odkryć obecnego czasu są ślady uprawy tarasowej przy Siedmiu łukach Dziewicy, co by oznaczało, że zgodnie z opisem ewangelicznym, był tam ogród: A w miejscu, gdzie Go ukrzyżowano, był ogród, w ogrodzie zaś nowy grób, w którym jeszcze nie złożono nikogo (J 19,41). Są to pierwsze dowody archeologiczne świadczące o obecności ogrodu w tym miejscu. Jest to o tyle znaczące, że dopiero teraz mamy pewność, iż „ogród” (κῆπος) nie ma tutaj znaczenia tylko symbolicznego. Część bowiem badaczy uważało, że nie było tam żadnego ogrodu, jak to czytamy na przykład w publikacji Jeremy Murphy-O’Connor, który opisując to miejsce stwierdza: „Jezus został ukrzyżowany poza miastem, na skalnym wzniesieniu przypominającym czaszkę (J 19,17) w pobliżu którego znajdował się grób (J 19,41-42). Niesiona wiatrem ziemia i ziarna podlane zimowymi deszczami mogły tworzyć w kamieniołomie zielone poszycie, które Jan nazwał ogrodem”  (Przewodnik po Ziemi Świętej, Warszawa 1996, s. 54).

Wnętrze Bożego Grobu z widoczną oryginalną skałą na której leżało ciało Jezusa, 2016 (zdjęcie: Marie-Armelle Beaulieu)
Edykula Bożego Grobu przed remontem w 2016 r.
Edykula Bożego Grobu przed remontem (zdjęcie: Jakub Waszkowiak)
kaplica (edykula) Bożego Grobu po remoncie
Edykula Bożego Grobu po remoncie (zdjęcie: Jakub Waszkowiak)
Procesja w Bożym Grobie (zdjęcie: Marie-Armelle Beaulieu)

 

Filmik o Bożym Grobie

Ten post ma 4 komentarzy

  1. Ewelina

    To była niesamowita łaska i szczęście móc nawiedzić Boży Grób właśnie w tym czasie… przecudowne wydarzenie życia… nie da się tego wyrazić słowami. Ojcu Jakubowi dziękuję

  2. Jarosław Tulin

    Ojcze Jakubie
    Chciałbym zapytać o drogę krzyżową a konkretnie o 3 upadki Jezusa. Pismo Święte nie wspomina o żadnym upadku, nie wspomina też o tym że Jezus spotkał swoją matkę oraz o Weronice. O ile o Weronice udało się mi odnaleźć jakieś informacje skąd ta tradycja to o upadkach Jezusa i matce nie. Czy może Ojciec zna z jakiego źródło pochodzi ta tradycja?

    1. Ojciec Jakub

      Pierwsze wspomnienia nabożeństw dotyczących męki Pańskiej w Ziemi Świętej sięgają końca IV wieku. Opisuje je pątniczka Egeria. Później nabożeństwo Drogi Krzyżowej bardzo rozwinęło się w okresie wypraw krzyżowych (XII-XIII w.). W XV w. nabożeństwo Drogi Krzyżowej wspominało o 7 upadkach. W XVI w. mamy już 12 upadków. Obecna form Drogi Krzyżowej utworzyła się na przełomie XVII/XVIII w. Pięć stacji (3 upadki, spotkanie z Maryją i Weroniką) są owocem tradycji chrześcijańskiej i dzisiaj nie wiemy ile było upadków. O spotkaniu z Maryją wspomina apokryf „Ewangelia Nikodema” (V wiek). Czytamy tam, iż Maryja zdołała się przedrzeć przez wrogi tłum i dobiec do Jezusa, który leżał w prochu po pierwszym upadku. Starała się Go podnieść, znosząc przy tym uderzenia i urągania żołnierzy rzymskich.

  3. Czerniawski

    Czym się różni ten Boży Grób od tego w Zgorzelcu, pod względem wierności oryginału w którym to pochowano Jezusa Chrystusa? Czy Święty Łukasz mógł widzieć jak z tego grobu wychodzi Chrystus bądź zrekonstruować jego wyjście z opisów świadków? Wydaje mi się, że jego wyobrażeniu [św. Łukasza] mógł być bliższy obraz Bożego Grobu w Zgorzelcu.

Leave a Reply to Jarosław TulinCancel reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.