Jeszcze do niedawna odkryta była tylko północna część sadzawki Siloe. W jej południowej części nie mogły być prowadzone badania archeologiczne, ponieważ leżała na terenie należącym do Kościoła prawosławnego, który nie dawał zgody na kontynuowanie prac. Przełom nastąpił 27 grudnia 2022 roku, kiedy pojawiła się informacja, że w najbliższych miesiącach zostaną przeprowadzone kolejne wykopaliska archeologiczne w celu odkrycia pozostałej części sadzawki Siloe. W tym celu władze izraelskie postanowiły zrównać z ziemią ostatni sad w Silwan, który leżał na terenie domniemanej pozostałości sadzawki Siloe.
Pomimo tego, iż przez ponad cztery miesiące Izraelski Urząd ds. Starożytności (Israeli Antiquities Authority) i osadnicza organizacja pozarządowa Elad (NGO Elad) prowadziły wykopaliska w tym miejscu, jak do tej pory nic nie zostało znalezione. Niewykluczone, że brak znalezisk będzie wymagał przerysowania map starożytnej Jerozolimy
Przypomnijmy, że sadzawka Siloe jeszcze do niedawna było błędnie lokalizowana. Przełomowe odkrycie nastąpiło w 2004 roku. Do tego momentu uczeni wskazywali jako sadzawkę Siloe mały zbiornik wodny położony przy południowym wylocie tunelu Ezechiasza (patrz zdjęcie), będący pozostałością po kościele zbudowanym na rozkaz cesarzowej Eudoksji (400–460) dla upamiętnienia cudownego uzdrowienia niewidomego opisanego w Ewangelii Jana (J 9,1-41).
Właściwa sadzawka Siloe znajduje się kilkadziesiąt metrów dalej na południe. Miejsce to odkryli archeolodzy E. Shukron oraz R. Reich, którzy datują czas jej powstanie na późny okres hasmonejski lub wczesny herodiański (I wiek przed Chr.). Datacja ta jest oparta m.in. na podstawie monet znalezionych w sadzawce. Oprócz dość sporej liczby monet z okresu rewolty (66–74 po Chr.), znaleziono kilka z okresu Aleksandra Janneusza (103–76 przed Chr.). Sadzawka przestała być używana po zniszczeniu Jerozolimy w czasie powstania żydowskiego w 70 r. Zdaniem Reicha jest to sadzawka, przy której Jezus uzdrowił człowieka niewidomego od urodzenia (J 9,7).
Oto fragment z Ewangelii Jana nawiązujący do tego miejsca:
Jezus przechodząc obok ujrzał pewnego człowieka, niewidomego od urodzenia. Uczniowie Jego zadali Mu pytanie: «Rabbi, kto zgrzeszył, że się urodził niewidomym – on czy jego rodzice?» Jezus odpowiedział: «Ani on nie zgrzeszył, ani rodzice jego, ale stało się tak, aby się na nim objawiły sprawy Boże. Potrzeba nam pełnić dzieła Tego, który Mnie posłał, dopóki jest dzień. Nadchodzi noc, kiedy nikt nie będzie mógł działać. Jak długo jestem na świecie, jestem światłością świata». To powiedziawszy splunął na ziemię, uczynił błoto ze śliny i nałożył je na oczy niewidomego, i rzekł do niego: «Idź, obmyj się w sadzawce Siloe» – co się tłumaczy: Posłany. On więc odszedł, obmył się i wrócił widząc. A sąsiedzi i ci, którzy przedtem widywali go jako żebraka, mówili: «Czyż to nie jest ten, który siedzi i żebrze?» Jedni twierdzili: «Tak, to jest ten», a inni przeczyli: «Nie, jest tylko do tamtego podobny». On zaś mówił: «To ja jestem». (J 9,1-9)
Mapa starożytniej Jerozolimy z oznaczoną sadzawką Siloe (kliknij na mapę, aby powiększyć).
Więcej na temat historii, teologii oraz danych archeologicznych dotyczących sadzawki Siloe oraz całego systemu wodnego, który jest z nią powiązany (źródło Gichon, szyb Warrena, tunel Ezechiasza, kanał Siloe), zobacz: Jacek Jakub Waszkowiak, Siloe. Historia, archeologia, teologia (Rozprawy i Studia Biblijne 53), Warszawa 2020.
Artykuł dotyczący rezultatów wykopalisk prowadzonych na terenie sadzawki Siloe w 2004 roku można pobrać pod tym linkiem
Jakub Waszkowiak_Siloe w świetle najnowszych odkryć archeologicznych
